Terminology Glossary

The creation of a terminology glossary is essential for the EPC members for several reasons. It will allow for a more accurate and consistent translation when commissioners or other designated persons must explain the commission’s work and actions to a Cree audience. It’s often very difficult to translate some of these specific words. This glossary will also serve as a basis for a wider translation work of existing and future of the EPC.

Legend

(NC) = Northern Coastal Dialect

(CS) = Coastal Southern Dialect

WORD INLAND ROMAN CREE COASTAL ROMAN CREE MEANING FROM CREE WORD SOUND
CREE SYLLABICS
ACTION | ACTION PLAN ewiiyeyihtaakanuuhch che iishi apatisiihkahtaakanuuhch e aahchiishtakanuwich Planning what to work on
ᐁ ᐧᐄᔦᔨᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᒉ ᐄᔑ ᐊᐸᑎᓰᐦᑲᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᐁ ᐋᐦᒌᔥᑕᑲᓄᐧᐃᒡ
AGRICULTURE aschii nesht e ishi ihtakuhch aschiihch e apatisiihkahtaakanuuhch e nihtaauchihchikanuwich Land and what is worked on in the land
ᐊᔅᒌ ᓀᔥᑦ ᐁ ᐄᔑ ᐃᐦᑕᑯᐦᒡ ᐊᔅᒌᐦᒡ ᐁ ᐊᐸᑎᓰᐦᑲᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᐁ ᓂᐦᑖᐅᒋᐦᒋᑲᓄᐧᐃᒡ
ASPIRATIONS pukuseyihtamuun e maayuuhiiwawin pakuhseyimuwin Hope
ᐳᑯᓭᔨᐦᑕᒨᓐ ᐁ ᒫᔫᐦᐄᐧᐊᐧᐃᓐ (NC)
ᐸᑯᐦᓭᔨᒧᐧᐃᓐ
CARTOGRAPHY aschiyuusinahiikanh
e ustaakanuuhkwaah
e aschiiusinahiichaanuwich aschiiusinahiichewin Making maps
ᐊᔅᒋᔫᓯᓇᐦᐄᑲᓐᐦ ᐁ ᐅᔅᑖᑲᓅᐦᐧᑳᐤᐦ ᐁ ᐊᔅᒌᐅᓯᓇᐦᐄᒑᓄᐧᐃᒡ ᐊᔅᒌᐅᓯᓇᐦᐄᒉᐧᐃᓐ
COMMISSIONER kaa wiitipihchemut
kaa asitipit
Wiishuweuchimaau One who sits with a group
ᑳ ᐧᐄᑎᐱᐦᒉᒧᑦ
ᑳ ᐊᓯᑎᐱᑦ
ᐧᐧᐄᔓᐧᐁᐅᒋᒫᐤ (s)
CONSULTATION e ayimihaakanuutwaau awenichii/iinuuch chischeyitaakuhtaachewin chischeyitamahiiwewin Talking to/with people
ᐁ ᐊᔨᒥᐦᐋᑲᓅᐧᑖᐤ ᐊᐧᐁᓂᒌ/ᐄᓅᒡ ᒋᔅᒉᔨᐦᑖᑯᐦᑖᒉᐧᐃᓐ (s)ᒋᔅᒉᔨᐦᑕᒪᐦᐄᐧᐁᐧᐃᓐ
DATA | DATA BASE e maamuunikanuuhch chischeihtamuun e maamuukanaweyitaakuhch naanituuchischeyihtamuwin Gathering information
ᐁ ᒫᒨᓂᑲᓅᐦᒡ ᒋᔅᒉᔨᐦᑕᒨᓐ ᐁ ᒫᒨ ᑲᓇᐧᐁᔨᐦᑖᑯᐦᒡ ᓈᓂᑑᒋᔅᒉᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
DEVELOPMENT e apatisiihkahtaakanuuhch chekwaan chechii uhchi ihtakuhch e waweyishtaakanuwich e waweyaahpataakanuwich Working to create something
ᐁ ᐊᐸᑎᓰᐦᑲᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᒉᐧᑳᓐ ᒉ ᒌ ᐅᐦᒋ ᐃᐦᑕᑯᐦᒡ ᐁ ᐧᐊᐧᐁᔨᔥᑖᑲᓄᐧᐃᒡ (S)
ᐁ ᐧᐊᐧᐁᔮᐦᐸᑖᑲᓄᐧᐃᒡ
ECONOMIC DEVELOPMENT e uhchi ushihuumakahch apatisiiwin uuhtinaachewin uuhtaachihuwin Economic development
ᐁ ᐅᐦᒋ ᐅᔓᐦᐆᒪᑲᐦᒡ ᐊᐸᑎᓰᐧᐃᓐ ᐆᐦᑎᓈᒉᐧᐃᓐ
ᐆᐦᑖᒌᐦᐅᐧᐃᓐ
FORESTRY e nuutaahtikwaanuuhch e nuutaahtakwaanuwin Forestry
ᐁ ᓅᑖᐦᑎᐧᑳᓅᐦᒡ ᐁ ᓅᑖᐦᑕᐧᑳᓄᐧᐃᒡ
FRAMEWORK e uumipishtaakanuwich e maamuuwiihkahkanuwich Foundation of where its built
Foundation of where its worked from
ᐁ ᐆᒥᐱᔥᑖᑲᓄᐧᐃᒡᐁ ᒫᒨᐧᐄᐦᑲᐦᑲᓄᐧᐃᒡ
GOAL
(ORIENTATION)
Niishtamihch e iishi kanuwaapahtaakanuuhch e iishi pukuseyihtakuhch e mishaach e wii ihtuutakanuwich pakuhtamaasuwin / pakuseihtamuwin Looking ahead to achieve
ᓃᔥᑕᒥᐦᒡ ᐁ ᐄᔑ ᑲᓄᐧᐋᐸᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᐁ ᐄᔑ ᐳᑯᓭᔨᐦᑖᑲᓄᐦᒡ ᐁ ᒥᔓᒡ ᐁ ᐧᐄ ᐃᐦᑑᑕᑲᓄᐧᐃᒡ (NC)
ᐸᑯᐦᑕᒫᓱᐧᐃᓐ / ᐸᑯᓭᐃᐦᑕᒧᐧᐃᓐ (SC)
HARMONIZATION
(TO HARMONIZE)
e miyuuwiicheytuumakahkwaau Taapituu eishi wiicheutumakahkwaau maamuu wiichihiituwin In harmony together
Together in balance
ᐁ ᒥᔫᐧᐄᒉᐅᑑᒪᑲᐦᐧᑳᐤ ᑖᐱᑑ ᐁ ᐄᔑ ᐧᐄᒉᐅᑑᒪᑲᐦᐧᑳᐤ ᒫᒨ ᐧᐄᒋᐦᐄᑐᐧᐃᓐ
HYDROELECTRICITY e uhchi ushihuumakahch waastenimaakaniyaapii / iskuteuyaapiih nimischiiushkuteu nipiihch kaa uhchipayit Where electricity generates from
ᐁ ᐅᐦᒋ ᐅᔓᐦᐆᒪᑲᐦᒡ ᐧᐋᔅᑌᓂᒫᑲᓂᔮᐲ / ᐃᔅᑯᑌᐅᔮᐲᐦ ᓂᒥᔅᒌᐅᔥᑯᑌᐤ ᓂᐲᐦᒡ ᑳ ᐅᐦᒋᐸᔨᑦ
IMPLEMENTATION
(TO IMPLEMENT)
e ihtuutaakanuuhch taan kaa ishi wiistaakanuuhch shaash e chihchipayihtaakanuwich Putting in action what was planned
ᐁ ᐃᐦᑑᑖᑲᓅᐦᒡ ᑖᓐ ᑳ ᐄᔑ ᐧᐄᔅᑖᑲᓅᐦᒡ ᔖᔥ ᐁ ᒋᐦᒋᐸᔨᐦᑖᑲᓄᐧᐃᒡ
INTEREST miyuupaihtaachewin mushteneyihtamuwin mushtenaapahtamuwin Advantage
Attracted
ᒥᔫᐸᔨᐦᑖᒉᐧᐃᓐ ᒧᔥᑌᓀᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
ᒧᔥᑌᓈᐸᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
ISSUE (CONCERNS) An e ishi maamituneyihtamihiiwech nesht e iishi ayimuutech nanaahkuu ushtaapayihiiwewin nanaahkuu nichishkamuwewin That what is thought about and talked about
ᐊᓐ ᐁ ᐄᔑ ᒫᒥᑐᓀᔨᐦᑕᒥᐦᐄᐧᐁᒡ ᓀᔥᑦ ᐁ ᐄᔑ ᐊᔨᒨᑌᒡ ᓇᓈᐦᑰ ᐅᔥᑖᐸᔨᐦᐄᐧᐁᐧᐃᓐ
ᓇᓈᐦᑰ ᓂᒋᔥᑲᒧᐧᐁᐧᐃᓐ
MANAGEMENT Aschiih e ishi wiipayihtaakanuuhch e uhchi pimipayihiitisuunaanuwich e uhchi wiishuwaanuwich Land how it is managed
ᐊᔅᒌᐦ ᐁ ᐄᔑ ᐧᐄᐸᔨᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᐁ ᐅᐦᒋ ᐱᒥᐸᔨᐦᐄᑎᓲᓈᓄᐧᐃᒡ
ᐁ ᐅᐦᒋ ᐧᐄᔓᐧᐋᓄᐧᐃᒡ (S)
MAPPING e wiisinihiikanuuhch aschiyuusinahiikan aaschiiusinahiikanuwich Making a map
ᐁ ᐧᐄᓯᓇᐦᐄᑲᓅᐦᒡ ᐊᔅᒋᔫᓯᓇᐦᐄᑲᓐ ᐋᔅᒌᐅᓯᓇᐦᐄᑲᓄᐧᐃᒡ
METHODOLOGY e iishi ihtuutaakanuuhch chekwaan chekwaan che ishkaapuushtaakanuwich nanaahkuu che iishi aapatisiishtaakanuwich How something is done
ᐁ ᐄᔑ ᐃᐦᑑᑖᑲᓅᐦᒡ ᒉᐧᑳᓐ ᒉᐧᑳᓐ ᒉ ᐃᔥᑳᐴᔥᑖᑲᓄᐧᐃᒡ
ᓇᓈᐦᑰ ᒉ ᐄᔑ ᐋᐸᑎᓰᔥᑖᑲᓄᐧᐃᒡ
MINING e nuutisinaanuuhch e muunihiishuuyaanaanuwich Working with rocks for purpose of finding something
ᐁ ᓅᑎᓯᓈᓅᐦᒡ ᐁ ᒨᓂᐦᐄᔔᔮᓈᓄᐧᐃᒡ
MUSKEGS mischekwh mischekw Swamp area (bog)
ᒥᔅᒉᒄᐦ ᒥᔅᒉᒄ
NON-TIMBER PRODUCT nanaahkuu aschiyuu nihtaauchihchikanh wesiisach utaahuchihchikanawaau iiyiyuumuhtaachihuwaakan Different earth plants
ᓇᓈᐦᑰ ᐊᔅᒋᔫ ᓂᐦᑖᐅᒋᐦᒋᑲᓐᐦ ᐧᐧᐁᓰᓴᒡ ᐅᑖᐦᐅᒋᐦᒋᑲᓄᐧᐋᐤ
ᐄᔨᔫ ᐅᐦᑖᒋᐦᐅᐧᐋᑲᓐ
OBJECTIVE ewiiyeihtaakanuuhch che iishi pukuhtaakanuuhch taaniteh che iishkaapustaakanuwinch Planning how to accomplish
ᐁᐧᐃᔦᐃᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᒉ ᐄᔑ ᐳᑯᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᑖᓂᑌᐦ ᒉ ᐃᔥᑳᐳᔥᑖᑲᓄᐧᐃᒡ
ᐸᑯᐦᓭᒧᐧᐃᓐ
PARK (RECREATIONAL) aschiih nanaahkuu eitaapachihtaakanuuhch metaweuschii / iiwesuwewin Different uses of the land (recreational)
ᐊᔅᒋᐦ ᓇᓈᐦᑰ ᐁᐃᑖᐸᒋᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᒣᑕᐧᐁᐅᔅᒌ / ᐄᐧᐁᓱᐧᐁᐧᐃᓐ
PLAN | PLANNING LAND USE PLAN ewiiyeihtaakanuuhch (aschiih che itaapatihch) waweshipeyihtamuhiiwewin waweyeyihtakanuwich waweshipeyihtamuwin (aschiih che itaapatihch) Plan (land use)
ᐁ ᐧᐄᔦᐃᐦᑖᑲᓅᐦᒡ
(ᐊᔅᒌ ᒉ ᐄᑕᐸᑎᐦᒡ)
ᐧᐧᐊᐧᐁᔑᐯᔨᐦᑕᒧᐦᐄᐧᐁᐧᐃᓐ
ᐧᐧᐊᐧᐁᔦᔨᐦᑕᑲᓄᐧᐃᒡ
ᐧᐧᐊᐧᐁᔑᐯᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
(ᐊᔅᒌ ᒉ ᐄᑕᐸᑎᐦᒡ)
PROCESS e iishi ihtuutaakanuuhch nuum ihtuuwin In process
ᐁ ᐄᔑ ᐃᐦᑑᑖᑲᓅᐦᒡ ᓅᒻ ᐃᐦᑑᐧᐃᓐ
PROPOSAL e masinahiikanuuhch iteyihtamuun nituutamaausinahiikan A written thought
ᐁ ᒪᓯᓂᐦᐄᑲᓅᐦᒡ ᐃᑌᔨᐦᑕᒨᓐ ᓂᑑᑕᒫᐅᓯᓇᐦᐄᑲᓐ
PROTECTED AREAS aschiih taanit e kanuweyihtaakuhch mamechim aschiiwaanh e mamechimanakanuwich aschii Protected areas of the land
ᐊᔅᒌᐦ ᑖᓂᑦ ᐁ ᑲᓄᐧᐁᔨᐦᑖᑯᐦᒡ ᒪᒣᒋᒻ ᐊᔅᒋᐧᐋᓐᐦ ᐁ ᒪᒣᒋᒪᓇᑲᓇᐧᐃᒡ ᐊᔅᒌ
PROTECTION yaakwaau e iishi kanuweyihtaakuhch ekaa che chii wanaatiihch miyunanaakachihtaachewin miyukanawaapahtamuwin miyukanawaapahtaachewin Keeping it safe not to be destroyed/ruined
ᔮᐧᑳᐤ ᐁ ᐄᔑ ᑲᓄᐧᐁᔨᐦᑖᑯᐦᒡ ᐁᑳ ᒉ ᒌ ᐧᐊᓈᑎᐦᒡ ᒥᔪᓇᓈᑲᒋᐦᑖᒉᐧᐃᓐ
ᒥᔪᑲᓇᐧᐋᐸᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
ᒥᔪᑲᓇᐧᐋᐸᐦᑖᒉᐧᐃᓐ
REPORT e wiihtakuhch taan e iishi chischeihtaakuhch aashuu wiihtamaachewin wiihtaachewin chischeyihtamuhiiwewin To report what is known
ᐁ ᐧᐄᐦᑕᑯᐦᒡ ᑖᓐ ᐁ ᐄᔑ ᒋᔅᒉᔨᐦᑖᑯᐦᒡ ᐋᔔ ᐧᐄᐦᑕᒫᒉᐧᐃᓐ
ᐧᐄᐦᑖᒉᐧᐃᓐ
ᒋᔅᒉᔨᐦᑕᒧᐦᐄᐧᐁᐧᐃᓐ
SUSTAINABILITY e miyuukanuweyihtaakanuuhch nesht Chineush e uhtaapachihunaanuuhch aschiih anische utaachihuuwin anische uhtanaachewin Taking good care and long term use of the land
ᐁ ᒥᔫᑲᓄᐧᐁᔨᐦᑖᑲᓅᐦᒡ ᓀᔥᑦ ᒋᓀᐅᔥ ᐁ
ᐅᐦᑖᐸᒋᐦᐅᓈᓅᐦᒡ ᐊᔅᒌᐦ
ᐊᓂᔅᒉ ᐅᑖᒋᐦᐆᐧᐃᓐ
ᐊᓂᔅᒉ ᐅᐦᑕᓈᒉᐧᐃᓐ
THEME | THEMATIC Ant euhchi wiihtakuhch chekwaan maak chekwaayuuh e wiihtakuhch chekwaan nesht chekwaayuu Where a thing or things are relating to
ᐊᓂᑦ ᐁ ᐅᐦᒋ ᐧᐄᐦᑖᑯᐦᒡ ᒉᐧᑳᓐ ᒫᒃ ᒉᐧᑳᔫᐦ ᐁ ᐧᐄᐦᑕᑯᐦᒡ ᒉᐧᑳᓐ ᓀᔥᑦ ᒉᐧᑳᔫᐦ
TOURISM maniteuch e uhchi wiipayihaakanuutwaau waapahtiiwewin chischeyihtaakuhuwin Services for tourists (visitors)
ᒫᓂᑌᐅᒡ ᐁ ᐅᐦᒋ ᐧᐄᐸᔨᐦᐋᑲᓅᐧᑖᐤ ᐧᐧᐋᐸᐦᑏᐧᐁᐧᐃᓐ
ᒋᔅᒉᔨᐦᑖᑯᐦᐅᐧᐃᓐ
VALUES chistimaaweyihtamuwinh chistamaaweyihtamuwinh Important values
ᒋᔅᑎᒫᐧᐁᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐᐦ ᒋᔥᑕᒫᐧᐁᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐᐦ
VISION niishtamihch e iishi kanuwaapahtaakanuuhch Niikaan waapahtiiwewin niikaan waapahtiwewin uchishkuu chischeyihtamuwin uutahsaapahtamuwin Seeing into the future
Future vision
ᓃᔥᑕᒥᐦᒡ ᐁ ᐄᔑ ᑲᓄᐧᐋᐸᐦᑖᑲᓅᐦᒡ
ᓃᑳᓐ ᐧᐋᐸᐦᑏᐧᐁᐧᐃᓐ
ᓃᑳᓐ ᐧᐋᐸᐦᑎᐧᐁᐧᐃᓐ
ᐅᒋᔥᑰ ᒋᔅᒉᔨᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
ᐆᑕᐦᓵᐸᐦᑕᒧᐧᐃᓐ
WORKSHOP emaamuuapistaakanuuhch chekwaan eayimuutech nesht cheishi apatisiihkahtaakanuuhch maamuu manehiituwin\e ayimituutaakanuch chekwaau Meeting together to discuss something and how to work on it
ᐁ ᒫᒨᐊᐱᔅᑖᑲᓅᐦᒡ ᒉᐧᑳᓐ ᐁ ᐊᔨᒨᑌᒡ ᓀᔥᑦ ᒉ
ᐄᔑ ᐊᐸᑎᓰᐦᑲᐦᑖᑲᓅᐦᒡ
ᒫᒨ ᒪᓀᐦᐄᑐᐧᐃᓐ \ ᐁ ᐊᔨᒥᑑᑖᑲᓄᐧᐃᒡ ᒉᐧᑳᓐ
WATERSHED nipiih eskahiipech anite siipiihch maak saakahiikanihch eitaasikuuch aahtaawaakamii Where water collects and flows into rivers and lakes
ᓃᐲᐦ ᐁᔅᑲᐦᐄᐯᒡ ᐊᓂᑌᐦ ᓰᐲᐦᒡ ᒫᒃ ᓴᑲᐦᐄᑲᓂᐦᒡ ᐁ
ᐊᑕ ᐃᑖᓯᑰᐦᒡ
ᐋᐦᑖᐧᐋᑲᒦ
ZONES | ZONING aschiih e chiisaawatisinaatech e pahkaanisinahkanuwich aaschii A marking on the land
ᐊᔅᒌᐦ ᐁ ᒌᓵᐧᐊᑎᓯᓈᑌᒡ ᐁ ᐸᐦᑳᓇᓯᐦᐄᑲᓄᐧᐃᒡ ᐊᔅᒌᐦ